در صنعت ساختمان، پایداری سازه در برابر نیروهای جانبی به‌ویژه زلزله همواره یک دغدغه اساسی بوده است. علاوه بر عناصر اصلی سازه‌ای، اجزای غیرسازه‌ای مانند دیوارهای جداکننده نیز باید به‌طور اصولی مقاوم‌سازی شوند. تجربه نشان داده است که در صورت عدم مهار مناسب، این دیوارها در برابر نیروهای خارج از صفحه به سرعت تخریب می‌شوند و خسارت‌های جدی به همراه دارند. یکی از روش‌های متداول در این حوزه، استفاده از وال پست است. اما به دلیل محدودیت‌ها و مشکلات این سیستم، امروزه بسیاری از پروژه‌ها به دنبال جایگزین وال پست هستند. یکی از مهم‌ترین و نوین‌ترین این جایگزین‌ها، سیستم وال مش است که به عنوان فناوری روز در مهار لرزه‌ای دیوارها شناخته می‌شود.
وال پست چیست و چه محدودیت‌هایی دارد؟
وال پست در واقع راهکاری سنتی برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای است که در پیوست ششم استاندارد 2800 معرفی شده است. در این روش، با کمک وادارهای قائم و تیرک‌های افقی، طول آزاد دیوار کنترل و لنگرهای خمشی در دو راستا توزیع می‌شود.
با وجود کاربرد گسترده، اجرای وال پست با چالش‌های متعددی همراه است:
-
نیاز به آماده‌سازی و نصب مقاطع فولادی و میلگرد بستر
-
زمان‌بر و پرهزینه بودن فرآیند اجرا
-
ناسازگاری فولاد با مصالح دیوار و ایجاد ترک در نازک‌کاری
-
محدودیت در عبور تأسیسات مکانیکی و برقی
-
نامناسب بودن برای مقاوم‌سازی دیوارهای موجود
این مسائل باعث شد تا مهندسان و پژوهشگران به دنبال روشی جایگزین باشند.
وال مش؛ جایگزین وال پست در ساختمان‌های مدرن
وال مش یک سیستم نوین مهار لرزه‌ای دیوار است که در سال‌های اخیر جایگزین وال پست سنتی شده است. در این روش، نوارهای مش فایبرگلاس روی دیوار نصب شده و با لایه پلاستر سیمانی یا گچی پوشانده می‌شوند. حاصل کار، یک کامپوزیت سبک و مقاوم است که عملکرد لرزه‌ای دیوار را به شکل چشمگیری ارتقا می‌دهد.
مطابق استاندارد 2800 و نشریات معتبر عمرانی، وال مش تمام الزامات فنی را تأمین می‌کند و در عین حال مشکلات روش وال پست را ندارد. برای مشاهده اطلاعات کامل تر درباره وال مش کلیک کنید.
مراحل اجرای وال مش
اجرای وال مش بسیار ساده‌تر از وال پست بوده و حتی یک تیم نیمه‌ماهر نیز می‌تواند آن را انجام دهد. روند کلی شامل مراحل زیر است:
-
اجرای دیوارچینی متعارف بدون محدودیت در طول و ارتفاع.
-
استفاده از فوم تراکم‌پذیر در محل اتصال دیوار به سازه اصلی.
-
نصب نوارهای مش فایبرگلاس به صورت عمودی روی دیوار.
-
اجرای لایه پلاستر (گچی یا سیمانی بسته به نوع نازک‌کاری).
-
نصب نبشی‌های گالوانیزه منقطع زیر سقف برای کنترل جابجایی خارج از صفحه.
برای مشاهده ویدیو نحوه اجرا وال مش کلیک کنید.
ضوابط فنی و آیین‌نامه‌ای
مطابق بند پ6-1-4-2-11-1 پیوست ششم استاندارد 2800، مسلح‌سازی دیوار با شبکه الیاف به عنوان یک روش نوین مهار دیوار معرفی شده است. در این سیستم:
-
نیازی به استفاده از وادار و تیرک وجود ندارد.
-
محدودیتی در طول دیوار اعمال نمی‌شود.
-
الیاف شیشه مقاوم در برابر قلیا (AR-Glass) برای پلاستر سیمانی و الیاف شیشه نوع E-Glass برای پلاستر گچی توصیه می‌شود.
-
استفاده از شبکه الیاف کربنی با مقاومت بالا نیز مجاز است.
علاوه بر استاندارد 2800، نشریه 714 سازمان برنامه و بودجه و نشریه 819 مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز ضوابط وال مش را به تفصیل بیان کرده‌اند.
مزایای وال مش نسبت به وال پست
مقایسه این دو روش نشان می‌دهد که وال مش برتری‌های قابل توجهی دارد:
-
کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی هزینه‌ها
-
سرعت اجرای بیشتر و سهولت در کار
-
عدم نیاز به وادار، تیرک و میلگرد بستر
-
جلوگیری از ترک در نازک‌کاری به دلیل سازگاری مصالح
-
امکان مقاوم‌سازی دیوارهای موجود پس از دیوارچینی
-
عبور آسان‌تر تأسیسات از داخل دیوار
-
انسجام و عملکرد لرزه‌ای بهتر دیوارها در برابر زلزله
هزینه اجرای وال مش
هزینه اجرای وال مش به عواملی مانند عرض نوار مش، فاصله بین نوارها و متراژ پروژه بستگی دارد. در مجموع، این روش نسبت به وال پست اقتصادی‌تر بوده و با کاهش مصرف فولاد و حذف عملیات سنگین، بهره‌وری پروژه را افزایش می‌دهد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
با توجه به محدودیت‌ها و مشکلات اجرای وال پست، امروزه استفاده از وال مش به عنوان بهترین جایگزین وال پست در صنعت ساختمان ایران شناخته می‌شود. این فناوری نوین علاوه بر کاهش هزینه و زمان اجرا، ایمنی و دوام بالاتری برای دیوارها فراهم می‌کند. بنابراین، می‌توان گفت وال مش انتخابی هوشمندانه برای مقاوم‌سازی و مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای در پروژه‌های ساختمانی مدرن است.